Onderzoeksresultaten

De meerderheid van de mbo-instellingen heeft de implementatie van de beleidswijzigingen goed voorbereid en ondervindt weinig problemen in de uitvoering. Bij het bestuur en management is het draagvlak hiervoor echter groter dan bij docenten en studenten. “Dit zijn slechts twee van de vele veranderingen in het onderwijs”, zegt Maarten Wolbers van KBA Nijmegen. “We zien een zekere verandermoeheid ontstaan.”

We weten nog te weinig over de organisatie van werkplekleren in vmbo, mbo en hbo. Dat stelt het Kenniscentrum Kwaliteit van Leren van de HAN na een systematische analyse van zo’n 4.000 onderzoekartikelen uit de periode 2005-2015.

Professionalisering van schoolleiders heeft veel effect op de schoolleider zelf. Daarnaast versterkt professionalisering de schoolvernieuwing. Ook kan scholing helpen het schoolklimaat te verbeteren. Of er effecten zijn op de kwaliteit van onderwijs is nauwelijks onderzocht.

In Nederland hebben we hoge verwachtingen van schoolbesturen om onderwijskwaliteit te verbeteren. Veel onderwijsbeleid leunt op het functioneren van besturen. Maar of en hoe besturen invloed kunnen uitoefenen op onderwijskwaliteit, daarover is weinig bekend, zo blijkt uit een systematische literatuurstudie van de Radboud Universiteit Nijmegen. Onderzoeker Marlies Honingh zocht in internationale studies naar de relatie tussen schoolbesturen en onderwijskwaliteit.

De Inspectie van het Onderwijs publiceerde op 31 mei 2017 als onderdeel van Peil.Onderwijs het peilingsonderzoek Natuur en Techniek. Peil.Natuur en Techniek geeft inzicht in het aanbod van basisscholen, de prestaties van leerlingen in groep 8 en de trends ten opzichte van de vorige peilingen in 2008 en 2010. Het biedt tal van aanknopingspunten voor een brede dialoog over de inhoud, kwaliteit en het niveau van het onderwijs in Natuur en techniek.

Het maatschappelijk aanzien van de leraar in het basis- en het voortgezet onderwijs is achteruit gegaan, vooral in de laatste tien jaar. De leraar basisonderwijs heeft beduidend minder aanzien dan de collega’s in het voortgezet onderwijs. Dat verklaart wellicht hun lagere loon en de halvering van het aantal aanmeldingen bij de pabo. Het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) en Ecorys deden onderzoek naar de status en het imago van de leraar.

De impact van passend onderwijs is groter dan de meeste mbo’s in 2014 hadden voorzien. Toen verwachtten de meeste instellingen nog dat het slechts tot beperkte veranderingen zou leiden. Dat constateert het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt Nijmegen na de balans van twee jaar passend onderwijs in het mbo te hebben opgemaakt.

Een nieuwe leerweg, naast de leerwegen bol (beroepsopleidende leerweg) en bbl (beroepsbegeleidende leerweg) in het beroepsonderwijs, moet deelnemers beter voorbereiden op het werken in een leerbedrijf. In deze gecombineerde leerweg bol, bbl (glbb) volgen deelnemers het eerste jaar bol en het laatste jaar bbl.

Tien minuten kijken naar het verloop van interacties tussen docenten en leerlingen zegt al veel over hun relatie. Die relatie is belangrijk voor de motivatie en prestaties van leerlingen en voor het welbevinden van docenten. Dat schrijft Heleen Pennings in haar proefschrift.

De poster Denken om te leren helpt leraren om leerlingen te stimuleren hun eigen leerproces te reguleren. Leerlingen zijn zich bewuster van hun eigen leerproces, denken er meer over na en weten het ook beter te verwoorden. Dit blijkt uit onderzoek van Hogeschool De Kempel in de groepen 6, 7 en 8 van acht basisscholen. Een mooi neveneffect is volgens lector Jos Castelijns dat “de leraren ook zelf meer feedback geven en leerlingen stimuleren elkaar feedback te geven”.

Zes scholen voor speciaal (basis)onderwijs wilden weten hoe zij de ontwikkelingsperspectieven van hun leerlingen beter kunnen vormgeven. Daartoe is een hulpmiddel, de keuzewijzer ontwikkeld. Daarmee kunnen scholen hun advies voor de leerroute van leerlingen op meer gegevens baseren. De keuzewijzer kijkt naar toetsgegevens, IQ en naar stimulerende of belemmerende factoren als executieve functies en werkhouding. Er is echter nog geen positief effect gevonden op de prestaties van de leerlingen.

Leerlingen die oefensoftware gebruiken bij het leren lezen, boeken meer leerwinst bij het technisch lezen. Hoe vaker ze oefenen met de software, hoe meer leerwinst. Ook op spelling en letterkennis gaan de leerlingen meer vooruit, alleen minder duidelijk. De frequentie van het gebruik had geen effect op spelling en letterkennis. Dit blijkt uit praktijkgericht onderwijsonderzoek van de Radboud Universiteit in samenwerking met Hogeschool Rotterdam en Uitgeverij Zwijsen.

De Inspectie van het Onderwijs publiceerde op 27 maart 2017 als onderdeel van Peil.Onderwijs het peilingsonderzoek Kunstzinnige oriëntatie. Er is aandacht voor het onderwijsaanbod en de resultaten van leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs. De inspectie wil hiermee input geven voor een brede dialoog over de inhoud, kwaliteit en het niveau van het onderwijs.