Heeft de inzet van theorie over leervoorkeuren invloed op de leerresultaten van mbo-studenten?

  • Gepubliceerd:

Bewijs voor effectiviteit of ineffectiviteit van de inzet van leervoorkeuren op leerresultaten ontbreekt. Op basis van kennis over het toepassen van de theorie van leerstijlen lijkt het voor het leerrendement niet zinvol om onderwijsaanbod aan te passen aan leervoorkeuren. Mogelijk is er wel een belangrijke relatie tussen voorkennis en leervoorkeuren.

Kijken, denken, doen, ervaren, bedenken

Leervoorkeuren verschillen van persoon tot persoon en soms ook per situatie. In eerste instantie zijn vijf leervoorkeuren onderscheiden. Zo zijn er personen die de kunst afkijken. Ze leren door het observeren van anderen in hun dagelijkse praktijk. Praten over het leerproces of oefenen in trainingssituaties past hier niet bij. Interactie met anderen is juist wel belangrijk bij participeren. Iemand construeert kennis actief samen met anderen. Bij kennis verwerven ligt de focus op objectieve kennis. Bij het oplossen van vraagstukken gaat de voorkeur uit naar eerst in de theorie duiken en inventariseren wat er al bekend is. Bij oefenen ligt de nadruk op oefenen in een veilige omgeving. De lerende heeft een voorkeur voor geleidelijke opbouw in complexiteit en een geleidelijke afbouw aan ondersteuning. In het verlengde hiervan staat ontdekken, leren door te doen. Personen leren vooral van hun eigen ervaringen uit het dagelijkse leven.

Voor een nog nauwkeuriger begrip van het concept leervoorkeuren zijn intuïtief en imaginair leren toegevoegd. Intuïtief leren hoort bij grote, complexe en urgente situaties die een snelle aanpak vereisen. Deze vorm van leren is nuttig wanneer iemand een domeinexpert is en snel (onbewuste) relaties kan leggen. Vaak uit zich dat in een ongestuurde manier van leren en problemen oplossen. Bij imaginair leren denkt iemand scenario’s uit. Het gaat om verbeelden en niet ‘in het echt’ uittesten. Bij het verwerken van een probleem spelen ook emoties die voortkomen uit het denkbeeldig doorlopen van situaties een rol.

Leervoorkeuren en leerrendement

Of en hoe de inzet van de theorie over leervoorkeuren meerwaarde heeft voor het leren valt niet te zeggen; daar is geen onderzoek naar gedaan. Er kan wel iets worden gezegd over het naburige concept leerstijlen, waarbij het puur gaat om voorkeursmanieren van leren of informatie verwerken. Het aanpassen van het leeraanbod op leerstijlen is niet voordelig voor leerrendement. Dit resultaat is niet een-op-een overdraagbaar naar leervoorkeuren, maar geeft wel een indicatie dat aanpassing problematisch is.

De invloed van voorkennis

Op basis van onderzoek naar het vormgeven van instructie is wel iets te zeggen over de inzet van theorie over leervoorkeuren op de leerresultaten van mbo-studenten. Zo is er specifieke kennis over de invloed van voorkennis op de effectiviteit van verschillende soorten instructie, het zogenoemde expertise omkeringseffect. Dit houdt in dat beginners en experts profijt hebben van differentiatie in type instructie. Het is dan aan te bevelen om de instructievorm aan te passen al naar gelang studenten meer kennis verwerven in een bepaald domein. Een beginnend student heeft baat bij veel begeleiding en ondersteuning, terwijl voor een expert het tegenovergestelde geldt. Het betreft een zeer robuust effect.

Afhankelijk van de mate van ondersteuning en begeleiding, lijkt een bepaalde leervoorkeur geschikter te zijn dan een andere. Voor beginners zouden leervoorkeuren met veel ondersteuning en begeleiding goed aansluiten, terwijl bij domeinexperts leervoorkeuren met weinig ondersteuning en begeleiding vermoedelijk passender zijn. Deze veronderstelling sluit aan bij de veronderstelde contextgebondenheid van leervoorkeuren.

Meer weten?

Lees het volledige rapport opgesteld als antwoord op deze vraag, inclusief geraadpleegde bronnen.

Dit antwoord is tot stand gekomen met dank aan Jorrick Beckers (antwoordspecialist) en Femke van Glansbeek–Timmermans (kennismakelaar Kennisrotonde).


Ga je het antwoord gebruiken in het onderwijs?
Wat vind je van de leesbaarheid van het antwoord?

Privacyverklaring

Wij gaan zorgvuldig om met persoonsgegevens. Lees hierover meer in onze privacyverklaring.