Schoolkenmerken en ontwikkeling van leraren in het middelbaar beroepsonderwijs
In het MBO is de laatste jaren veel veranderd. Behalve onderwijsvernieuwingen als zelfsturend en competentiegericht leren, nieuwe collega’s van buiten het onderwijs en een veranderde studentenpopulatie, zijn docenten ook in multidisciplinaire teams gaan samenwerken. Dat vraagt een bepaalde ontwikkeling van die docenten.
MBO-docenten die samen blijven leren, gaan beter met verandering om
MBO-docenten die blijven leren en met elkaar samenwerken, daarbij
gesteund door een stimulerende leidinggevende, zijn beter in staat om te
gaan met problemen in de toekomst. Zo leveren zij een positieve
bijdrage aan de verandercapaciteit van de school. Dit blijkt uit het
onderzoek van Arnoud Oude Groote Beverborg, die op 12 november 2015
promoveerde aan de Universiteit Twente.
‘Dát docenten zich daarom moeten blijven ontwikkelen lijkt een gegeven.
Als echter kan worden achterhaald welke omstandigheden nodig zijn om
duurzaam leren te faciliteren, dan hebben docenten meer tijd om te doen
waarvoor ze hebben geleerd: lesgeven’, aldus promovendus Oude Groote
Beverborg.
Samenwerken
Voor het succesvol leren van docenten is het essentieel dat zij
gezamenlijk aan een taak werken. Zij overleggen bijvoorbeeld met elkaar
over het ontwerpen van een gemeenschappelijk curriculum. Daarbij
reflecteren zij op hun samenwerking, zodat er weer nieuwe ideeën
ontstaan.
Docenten geven dus actief en steeds weer opnieuw betekenis aan hun
werkplek, waardoor zij blijven leren, en waardoor zij erop vertrouwen
dat zij toekomstige problemen ook kunnen oplossen. Een verandering als
multidisciplinaire teams vraagt niet alleen om samenwerking, maar
stimuleert deze zo ook.
Uitwisseling
Belangrijke voorwaarde voor dit leren van docenten is tevens een
leidinggevende die hen individueel steunt en intellectueel uitdaagt. Dat
werkt twee kanten op. Leidinggevenden en docenten kunnen elkaar
inspireren om gemeenschappelijke doelen na te streven en te realiseren.
Oude Groote Beverborg: ‘Als een leidinggevende blijft bouwen aan een
visie op het onderwijs, dan blijven docenten vanuit die visie werken aan
hun doelen. En dat is voor de leidinggevende weer motiverend om te
blijven werken aan een visie.’
Samen met schoolleiders creëren docenten zo een inspirerende
leeromgeving. En die omgeving draagt vervolgens bij aan een blijvende
uitwisseling van kennis en ideeën.
Implicaties
Er zijn nu twee bouwstenen van de verandercapaciteit van onderwijsinstellingen gevonden. Dit duidt erop dat er ook meer kunnen zijn en dat er niet één programma is dat deze kan versterken. Toekomstig onderzoek zou kunnen kijken welke bouwstenen er nog meer zijn. Vanuit die kennis zouden scholen gemakkelijk toekomstbestendiger kunnen worden door enkel de bouwstenen die in de verschillende contexten al in enige mate aanwezig zijn, te versterken.