Schoolkenmerken en ontwikkeling van leraren in het middelbaar beroepsonderwijs

In het MBO is de laatste jaren veel veranderd. Behalve onderwijsvernieuwingen als zelfsturend en competentiegericht leren, nieuwe collega’s van buiten het onderwijs en een veranderde studentenpopulatie, zijn docenten ook in multidisciplinaire teams gaan samenwerken. Dat vraagt een bepaalde ontwikkeling van die docenten.

MBO-docenten die samen blijven leren, gaan beter met verandering om

MBO-docenten die blijven leren en met elkaar samenwerken, daarbij gesteund door een stimulerende leidinggevende, zijn beter in staat om te gaan met problemen in de toekomst. Zo leveren zij een positieve bijdrage aan de verandercapaciteit van de school. Dit blijkt uit het onderzoek van Arnoud Oude Groote Beverborg, die op 12 november 2015 promoveerde aan de Universiteit Twente.
‘Dát docenten zich daarom moeten blijven ontwikkelen lijkt een gegeven. Als echter kan worden achterhaald welke omstandigheden nodig zijn om duurzaam leren te faciliteren, dan hebben docenten meer tijd om te doen waarvoor ze hebben geleerd: lesgeven’, aldus promovendus Oude Groote Beverborg.

Samenwerken

Voor het succesvol leren van docenten is het essentieel dat zij gezamenlijk aan een taak werken. Zij overleggen bijvoorbeeld met elkaar over het ontwerpen van een gemeenschappelijk curriculum. Daarbij reflecteren zij op hun samenwerking, zodat er weer nieuwe ideeën ontstaan.
Docenten geven dus actief en steeds weer opnieuw betekenis aan hun werkplek, waardoor zij blijven leren, en waardoor zij erop vertrouwen dat zij toekomstige problemen ook kunnen oplossen. Een verandering als multidisciplinaire teams vraagt niet alleen om samenwerking, maar stimuleert deze zo ook.

Uitwisseling

Belangrijke voorwaarde voor dit leren van docenten is tevens een leidinggevende die hen individueel steunt en intellectueel uitdaagt. Dat werkt twee kanten op. Leidinggevenden en docenten kunnen elkaar inspireren om gemeenschappelijke doelen na te streven en te realiseren. Oude Groote Beverborg: ‘Als een leidinggevende blijft bouwen aan een visie op het onderwijs, dan blijven docenten vanuit die visie werken aan hun doelen. En dat is voor de leidinggevende weer motiverend om te blijven werken aan een visie.’
Samen met schoolleiders creëren docenten zo een inspirerende leeromgeving. En die omgeving draagt vervolgens bij aan een blijvende uitwisseling van kennis en ideeën.

Implicaties

Er zijn nu twee bouwstenen van de verandercapaciteit van onderwijsinstellingen gevonden. Dit duidt erop dat er ook meer kunnen zijn en dat er niet één programma is dat deze kan versterken. Toekomstig onderzoek zou kunnen kijken welke bouwstenen er nog meer zijn. Vanuit die kennis zouden scholen gemakkelijk toekomstbestendiger kunnen worden door enkel de bouwstenen die in de verschillende contexten al in enige mate aanwezig zijn, te versterken.