Opnieuw persoonsgebonden beurzen beschikbaar gesteld aan Schoolleiders VO

In het kader van het Schoolleider Innovatie Ontwikkelfonds (SIOF) zijn voor de tweede keer in totaal tien persoonsgebonden beurzen beschikbaar gesteld aan schoolleiders in het voortgezet onderwijs die een innovatieplan in de eigen school op gang willen brengen.

Schoolleiders spelen een belangrijke rol bij het op gang brengen en houden van de schoolontwikkeling en innovatie. Als kartrekker, als inspirator of facilitator en als degene die de dagelijkse vertaling maakt van beleid naar de klas, is de schoolleider onmisbaar bij innovatie en ontwikkeling in de school. Toch blijkt de dagelijkse realiteit vaak weerbarstig en blijven mooie en goede plannen soms op de plank liggen. Vaak genoemde oorzaken zijn een gebrek aan tijd, geld en focus. Deze beurzen, met een waarde van €10.000,- hebben een aanjaagfunctie om  schoolleiders in staat te stellen om deze plannen daadwerkelijk ten uitvoer te brengen.

De gehonoreerde projecten zijn:

Mw. Starke (Orion College Drostenburg, Amsterdam) - Bij Orion College Drostenburg... werk je met 6social en heb je impact op jouw omgeving!

Het 6social project biedt leerlingen begeleiding in het probleemoplossend proces en het zelf ontwerpen van oplossingen rondom onderwerpen in de maatschappij en eigen leefomgeving.
Ze leren na te denken over een persoonlijke aanpak van een vraagstuk. Hierbij wordt een beroep gedaan op het filosofisch denken.
Terwijl leerlingen problemen oplossen oefenen, ontwikkelen ze een kritische blik en leren na te denken over hun eigen rol in de samenleving. Leren wordt zo authentiek.
Onderwerpen als technologie, creativiteit en sociale onderwerpen, worden hierbij betrokken.

Dhr. Boersma (rsg de Borgen, de Nijeborg, Leek) - Ons gedeelde onderwijsdroom

De wet op onderwijstijd geeft ruimte om het onderwijs anders te organiseren, hierdoor kunnen leerlingen beter maatwerk ontvangen en krijgen docenten meer ontwikkeltijd. Deze nieuwe inrichting van het onderwijs vraagt de nodige voorbereiding. Er is door betrokken collega’s een werkdocument ‘onze gedeelde onderwijsdroom’ opgesteld. Voor leerlingen zou de nieuwe situatie met dit onderwijsconcept het volgende moeten betekenen: veel structuur dankzij een continurooster, veel binding met docenten dankzij een klein onderwijsteam, maatwerk dankzij extra begeleiding/ extra uitdaging buiten de reguliere lestijd om. In het werkdocument staan drie pijlers centraal: persoonlijk, motiverend en betekenisvol onderwijs.​

Dhr. Maas (Dr. Mollercollege, Waalwijk) - Het gedroomde Dr. Mollercollege

De komende jaren transformeert het onderwijs van een klassiek onderwijsconcept naar een concept dat autonomie van de leerling centraal stelt. Nu nog staat geleiding van leerlingen in hun leerproces voorop, dat transformeert naar begeleiding van leerlingen. De leerling is dan nauw betrokken bij de vormgeving van zijn eigen leerproces. De rol van de docent, het rooster, de organisatie en de wijze van leidinggeven moeten daarop aangepast worden. Alle medewerkers zullen daarvoor kennis en vaardigheden moeten ontwikkelen. Een grote ontwikkelgroep met tal van netwerken in de school begeleidt en leidt het proces. In 2020-2021 start de transformatie.

Dhr. De Visser (RSG Stad & Esch, Meppel) - Maatschappelijk geëngageerd kunstonderwijs

Stad&Esch wil de beste school van Nederland zijn, met het beste voortgezet onderwijs waar leerlingen het beste worden voorbereid op de uitdagingen van de 21ste eeuw.

De school(leider) veronderstelt hieraan daadwerkelijk bij te kunnen dragen door vanaf schooljaar 2023-2024 het geleerde in de kunstlessen op alle onderwijsniveaus/leerjaren te verbinden met wat buiten het klaslokaal speelt, met de maatschappelijke actualiteit en daarbij tegelijkertijd het kunstzinnig engagement van de leerlingen versterken. De school wil bewerkstelligen dat de leerlingen op kunstzinnige wijze werken aan de verbinding tussen henzelf en de maatschappij en tegelijkertijd 21st century skills opdoen, zoals kritisch denken, creatief denken (dromen), beslissen & doen & zelfregulering voor het leven/de rol/plek van de leerlingen in de samenleving. Vooral de competentie zelfregulering oftewel dat leerlingen een taak doelgericht voltooien en afgewogen verantwoordelijkheid nemen voor het eigen handelen krijgt de aandacht.

De schoolleider ziet deze dieptestrategische onderwijsvernieuwing tegelijkertijd als middel om de professionele dialoog met de docenten te verbeteren en het creatieve docentschap te verdiepen en versterken.

Dhr. Bakker (Oranje Nassau College vestiging Parkdreef, Zoetermeer)

De school wil in het schooljaar 2019-2020 onderzoeken hoe ze het vaardigheden- en LOB onderwijs dat ontwikkeld wordt in de havo succesvol kan implementeren over alle opleidingen in de school. Hoe ziet een succesvolle leerlijn vaardigheden en LOB eruit in de opleidingen mavo, atheneum en gymnasium en  welke aanpassingen zijn nodig in het havo. De school wil daarbij kijken naar effecten m.b.t. :

  1. de keuze van vaardigheden
  2. de inrichting van LOB met aandacht voor toekomstige (beroeps)keuzes van leerlingen
  3. het huidige curriculum

De  innovatie bestaat eruit dat de school werk wil maken van competenties die bijdragen aan betekenisvol onderwijs en  die de pedagogische opdracht van de school verder versterkt. De school heeft als motto: grensverleggend, ondernemend en hanteert de vertrekpunten: perspectiefgericht / maatschappijgericht  / opbrengstgericht / leerlinggericht onderwijs.

De school wil met de vaardighedenlijn en het LOB programma bereiken dat leerlingen hun eigen grenzen blijven verleggen juist  nadat ze de school hebben verlaten. Daarmee voorkomen we uitval in het vervolgonderwijs en het ontwikkelen van een negatief zelfbeeld. Door de aandacht te richten op vaardigheden voor vandaag en morgen, willen we de leerlingen bewust maken van het belang van blijven leren en stimuleren dat zij zich voortdurend blijven ontwikkelen. We verwachten dat de gerichtheid op hun perspectief en hun toekomstige rol in de maatschappij erdoor zal worden versterkt en dat deze bijdraagt aan goed onderwijs.

Dhr. Roos (Stad College, Almere)

Stad College zet in op een professionele leeromgeving waarbij de medewerkers zelf verantwoordelijkheid nemen voor een groot deel van hun handelen. Dit betekent dat de schoolleiding zich voor een deel terugtrekt in haar richting gevende en controlerende rol. Leraren gaan samen in gesprek om binnen de kaders van het strategisch Beleidsplan en het schoolplan onderwijs vorm te geven. De schoolleiding heeft in dit proces meer de rol van vragen stellen, zich verwonderen en ondersteunen.

Om dit proces te faciliteren heeft de schoolleiding de leraren ruim de tijd gegeven om (samen) onderwijs te ontwikkelen, samen onderwijs te evalueren en om te experimenteren met nieuwe vormen van onderwijs. In de middag is een bandbreedte van 2 uur vrij geroosterd waarop leraren bij elkaar komen. Projectleiders zijn door het team gekozen om de overleg momenten te begeleiden.

Om leerlingen de zelfde ruimte te geven om zelf verantwoordelijkheid te dragen voor de invulling van (een deel van) hun onderwijs, zijn er aan het einde van de dag facultatieve plusmodules. Leraren, ouders, externe partijen bieden een breed scala aan workshops aan die buiten het reguliere onderwijs aanbod vallen. Dit aanbod is vormend, verrijkend, verdiepend of soms gewoonweg leuk. Leerlingen worden gestimuleerd hierop in te tekenen en kunnen zo aantekeningen verzamelen voor hun plus document.

Samenvattend komt het er bij Stad College op neer dat we samen (leerlingen, leraren, ondersteuners en schoolleiding) onderwijs willen maken dat leuk en uitdagend is en waar we gezamenlijk verantwoordelijkheid voor dragen. Ieder binnen zijn of haar eigen grenzen.

Mw. Van Wesel (Stedelijk Dalton Lyceum, Dordrecht)

Dalton+ heeft als doel om de autonome motivatie van leerlingen aan te spreken waardoor leerlingen komen tot dieper leren, meer inzet, beter welbevinden en betere resultaten. Binnen Dalton+ staat vakoverstijgend-, betekenisvol- en leerlinggericht leren centraal. De belangrijkste kaders binnen Dalton+ zijn;

  • Dalton+ werkt vanuit leerdoelen
  • Dalton+ maakt onderscheid tussen instructietijd en werktijd
  • Binnen Dalton+ wordt meer formatief dan summatief getoetst
  • Docenten en coaches begeleiden leerlingen om vorm te geven aan hun eigen leerproces
  • Binnen Dalton+ differentiëren we in tijdspad, uitvoering en manier van toetsing
  • Binnen Dalton+ zijn we meer gericht op vaardigheden

Dhr. Wigman (CSG Het Noordik, Vroomshoop)

Het team van Noordik Vroomshoop staat aan de vooravond van een majeure onderwijstransitie:

Onderwijsorganisatie zodanig vormgeven aan gepersonaliseerd leren, dat dit past binnen: recente ontwikkeling sterk beroepsonderwijs, de nieuwe bouwstenen van Curriculum.nu, een Passend(er) Onderwijs en meer ontwikkeltijd voor docenten. 

De vestiging wil komend schooljaar de tijd nemen om het huidige onderwijssysteem te herzien en een nieuwe organisatie neer te zetten voor schooljaar 2020 e.v.

Er is sprake van een cultuurverandering voor de leraar en de school; het vraagt om een andere mindset. Medewerkers moeten aan de slag met een andere manier van onderwijs voorbereiden, invullen en verzorgen.

Mw. Eshel (JSG Maimonides, Amsterdam)

Uit leeropbrengsten blijkt dat de zelfredzaamheid van onze bovenbouwleerlingen laag is. Om de zelfstandigheid van leerlingen te vergroten hebben we rond de bètavakken een leerplein ingericht. Op het bètaplein gaan we in het aankomende schooljaar experimenteren met (online) peerfeedback. Het bètaplein is hiervoor geschikt omdat er leerlingen bij elkaar op het leerplein zitten met verschillende niveaus, en dus expert-leerlingen aanwezig zijn die boven de stof staan. Dit sluit aan bij de succesfactoren van peerfeedback, waarbij uit onderzoek is gebleken dat oudere tutoren meer effectief zijn dan tutoren van dezelfde leeftijd en dat leerstof uitleggen een groot leerrendement kent.​

Mw. Boessen (Parkcollege, Alpen aan den Rijn)

De interne school van het Parkcollege VSO heeft leerlingen die vanwege hun sociaal-emotionele en/of gedragsproblematiek ook residentiele behandeling krijgen. De leerlingen stromen gedurende een schooljaar in en uit en het onderwijsniveau in een klas varieert enorm. Er wordt een overstap gemaakt van methode gebonden lesgeven naar gepersonaliseerd digitaal leren. Docenten leren arrangeerbare leerlijnen in de ELO te maken met behulp van verschillende bronnen (waaronder bestaande methoden, NUMO, VO content,  webquest, lespakketten). Het onderwijs wordt voor elke leerling inhoudelijk op maat gemaakt, passend bij de leerdoelen.